اندازه گیری

   اهمیت اندازه گیری در فیزیک آنقدر زیاد است که می توان گفت «فیزیک علم اندازه گیری است.» دانشمندان برای آن که رقمهای حاصل از اندازه گیریهای مختلف یک کمیت با هم مقایسه پذیر باشند در نشستهای بین المللی توافق کرده اند که برای هر کمیت مکانی معین تعریف کنند.

  یکای (واحد) هر کمیت باید به گونه ای باشد که در شرایط فیزیکی تعیین شده تغییر نکند و در دسترس باشد. مجموعه یکاهای مورد توافق بین المللی را به اختصار یکاهای SI می نامند.

 

یکاهای اصلی و فرعی

   بعضی کمیتهای اصلی فیزیک عبارتند از طول، جرم و زمان و یکاهای اصلی، یکاهای این کمیتهای اصلی اند.

 

یکاهای اصلی	کمیتهای اصلی
(M) متر	طول
(Kg) کیلوگرم	جرم
(s) ثانیه	زمان

 

کمیتهای فرعی مثل مساحت، حجم، سرعت و ... با استفاده یا رابطه هایی با کمیتهای اصلی به دست می آیند. یکای کمیتهای فرعی هم با استفاده از این روابط تعریف می شود. مثلاً مسافت که از حاصل ضرب دو طول به دست می آید m^2  = m×m (متر مربع) می باشد.

 

یکای مناسب برای کمیتهای خیلی بزرگ یا خیلی کوچک

 

یکاهای کوچکتر و یا بزرگتر را توسط پیشوندی که به یکای مربوط اضافه می شود.

نامگذاری می کنند. مثلاًً از پیشوند «سانتی» برای

1 100

استفاده می شود. یعنی اگر یک متر

 را به صد قسمت مساوی تقسیم کنیم هر قسمت یک سانتیمتر است. جدول زیر مربوط به این پیشوندها است.

 

پیشوند	مضرب	نماد	پیشوند	مضرب	نماد
دسی	1/10 = 10-1	d	دکا	10	da
سانتی	1/100 = 10-2	c	هکتو	100	h
میلی	1/1000 = 10-3	m	کیلو	1000	k
میکرو	1/106  = 10-6	m	مگا	106	M
نانو	1/109=10-9	n	گیگا	109	G
پیکو	1/1012 =10-12	p	ترا	1012	T

 

نماد گذاری علمی

 

 در نماد گذاری علمی هر مقدار را به صورت حاصل ضرب عددی بین ۱ و ۱۰ و توان صحیحی از۱۰ می نویسند. مثال:

 

10⁶ × 63/5= 5630000

 

%820 = 8/2 * 10^-2

 

وسایل اندازه گیری

  وسایل اندازه گیری با توجه به کمیت مورد اندازه گیری انتخاب و طراحی می شوند. مثلاً برای اندازه گیری طول و عرض یک اتاق از متر نواری و برای اندازه گیری طول و عرض یک کتاب از یک خط کش استفاده می شود. برای اندازه گیری جرم جسم از ترازو، برای اندازه گیری زمان از ساعت و برای اندازه گیری حجم مایعها از پیمانه ها یا ظرفهای مدرج استفاده می شود.

دقت اندازه گیری

   کمترین مقداری را که یک وسیله می تواند اندازه بگیرد دقت اندازه گیری با آن وسیله می نامند. به عنوان مثال دقت اندازه گیری یک خط کش معمولی در حد میلی متر است و برای اندازه گیری طول کمتر از میلی متر باید از وسیله ای که دقت آن بیشتر باشد مثل کولیس یا ریز سنج استفاده کرد.(موسسه گوهر.گوهر،تخصصی ترین تدریس خصوصی دراصفهان .تدریس خصوصی علوم هفتم دراصفهان با تدریس دبیران مجرب .آدرس خ حافظ ۳۲۲۲۶چ۶۵-۰۹۱۰۳۵۷۵۷۴۴)