مضاف الیه
مضاف الیه مانند صفت با حرف نشانه - کسره- به دنبال کلمه ای که – به آن مضاف می گویند – می آید.
از جهت ظاهری هیچ فرقی میان مضاف الیه و صفت نیست ولی از جهت معنایی آن دو فرق دارند:
صفت عین موصوف است و در خارج از موصوف وجود ندارد.
وقتی می گوییم توپ بزرگ، بزرگ همان توپ است. بزرگ صفت توپ است؛
اما وقتی می گوییم توپ مجید. مجید مضاف الیه توپ است.
توپ و مجید هر کدام جداگانه وجود دارند.
راه تشخیص مضاف الیه :
در یک ترکیب اضافی
الف ) مضاف « ی نکره » نمی پذیرد کتاب ادبیات # کتابی ادبیات (نادرست )
ب ) مضاف الیه « تر » نمی پذیرد کتاب ادبیات تر : ( نادرست )
راه های تشخیص صفت از مضاف الیه:
1. اگر میان موصوف و صفت «ی» - که نشانه ی یکی بودن است- بیاوریم، ساختمان موصوف و صفت معنای خود را از دست نمی دهد:
توپِ بزرگ
توپی بزرگ
امّا اگر میان مضاف و مضاف الیه «ی» بیاوریم چیزی بی معنی به دست می آید:
توپِ مجید
توپی مجید
2. اگر از میان موصوف و صفت، کسره را برداریم و «است» یا یک فعل ربطی دیگر به آخر آنها بیفزاییم جمله ای معنی دار به دست می آید که در آن موصوف به نهاد و صفت به مسند تبدیل می شود.
توپِ بزرگ
توپ، بزرگ است.
امّا اگر درباره ی مضاف و مضاف الیه این کار را بکنیم جمله ای بی معنی به دست می آید:
توپِ مجید
توپ، مجید است؟!
الف) بعد از ترکیب ها علامت صفت تفضیلی « تر » میگذاریم ، اگر معنی داشت صفت و موصوف است ، ولی اگر معنی نداشت مضاف و مضافٌ اله است . مثال:
دیوار بلند -------- دیوار بلند تر : صفت و موصوف
دانشمند بزرگ -----دانشمند بزرگ تر : صفت و موصوف
کشور ایران ------- کشور ایران تر ( معنی ندارد ) مضاف و مضافٌ الیه
ب) بعد از کلمه ی اول علامت ویرگول می گذاریم و بعد از کلمه ی دوم فعل « است » قرار می دهیم .اگر معنی نداشته باشد مضاف و مضافٌ الیه است. با کلمه ی « این » در ابتدای جمله . مثال :
گل زیبا ------------- این گل، زیبا است . : صفت و موصوف
کتاب سبز ----------- این کتاب ، سبز است : صفت و موصوف
پایه ی میز --------- این پایه ، میز است ( معنی ندارد) مضاف و مضافٌ الیه
موصوف و صفت و مضاف و مضاف الیه
اول برای تشخیص صفت اگر به کلمه ای تر و یا ترین اضافه کنیم و کلمه به دست آمده معنی دار شد آن کلمه صفت است . معمولاً صفت را نمی توان جمع بست .( به آن ها یا ان اضافه کرد ).
برای تشخیص موصوف و صفت از مضاف و مضاف الیه می توان به ترکیب یکی از موارد زیر را اضافه نمود در صورتی که ترکیب به دست آمده معنی دار شد موصوف و صفت و اگر بی معنی بود مضاف و مضاف الیه است
1- به آخر ترکیب « تر » اضافه کنیم . 2 - به آخر ترکیب « است » اضافه کنیم .
3– بین دو کلمه « ای » اضافه کنیم . 4 – دو یا سه مورد بالا را با هم اضافه کنیم
مثال : کلاس پنجم کلاس پنجم تر کلاسی پنجم است که هیچ کدام از ترکیبها معنی دار نیست پس مضاف و مضاف الیه است .
دانش آموز زرنگ دانش آموز زرنگ تر دانش آموزی زرنگ که هر دو معنی دار است پس موصوف و صفت است .(موسسه گوهر -تخصصی ترین تدریس خصوصی دراصفهان. تدریس خصوصی ادبیات تمام رشته ها دراصفهان .آدرس دفتر گوهر خ حافظ ۳۲۲۲۶۰۶۵-۰۹۱۰۳۵۷۵۷۴۴)
